ในวันพระใหญ่ซึ่งตามประเพณีของพุทธศาสนิกชนแล้วต้องมีการ “เวียนเทียน” รอบสัญลักษณ์สำคัญเพื่อแสดงถึงความศรัทธา ซึ่งอันที่จริงแล้วกิจกรรมลักษณะนี้ต้องเรียกว่า “เดินเทียน” ครับ ส่วนการเวียนเทียนนั้นจะเป็นอีกแบบซึ่งทุกคนจะถือเทียนเอาไว้ในมือแล้วจุดส่งต่อๆ กันไป …อันนี้เป็นเกร็ดโบราณเล็กน้อยซึ่งผมพอจะจำที่ผู้รู้ท่านหนึ่งเคยเล่าให้ฟังมาได้ ก็แค่ประดับความรู้กันเอาไว้เฉยๆ พอ
ส่วนบรรดากล้องนิกชน (คำนี้ไม่มีใครเค้าใช้กันหรอก ผมก็อุตริตั้งไปงั้นเอง) ก็คงจะเล็งๆ ที่จะไป “ลาก” ชัตเตอร์เพื่อเก็บภาพทำนองนี้กัน เพราะนานๆ ครั้งถึงจะมีสักที (แต่เดี๋ยวนี้ก็ชักจะมีให้เห็นกันมากขึ้นเรื่อยๆ) อย่ากระนั้นเลย เราจงไปเก็บภาพแบบนี้มาไว้มั่งดีกว่า
ที่ใช้คำว่า “ลาก” ชัตเตอร์ ก็เพราะฝรั่งใช้คำว่า “Drag shutter” อันหมายถึงการเปิดม่านชัตเตอร์ค้างไว้เพื่อรับแสงนานนั่นเอง อย่างในภาพที่เห็นนี่ก็ลากนาน 106 วินาที โดยความร่วมมือของโหมด “B” และสายลั่นชัตเตอร์
จริงๆ แล้วภาพข้างบนนี้เกิดจากการนำภาพสองภาพมาซ้อนเข้าด้วยกันครับ หนึ่งภาพคือท้องฟ้าด้านบน และอีกหนึ่งภาพคือกิจกรรมด้านล่าง เพราะในเวลาจริงนั้นท้องฟ้าจะมืดสนิทไปหมด ทีนี้ผมไม่อยากให้ด้านบนมันโล่งๆ เป็นสีดำก็เลยใช้วิธีการนี้ ซึ่งสองภาพนี้ก็จะห่างกันประมาณสองชั่วโมง โดยมันก็จะเป็นสองชั่วโมงที่ห้ามขยับกล้องเพราะไม่งั้นแล้วมุมมันจะเสียหายไม่ต่อเนื่อง ซ้อนภาพไม่สนิทได้ง่ายนัก
ภาพบนก็เป็นค่าการเปิดรับแสงช่วงทไวไล้ท์ธรรมดาทั่วไปเหมือนตอนที่เราถ่ายภาพพระอาทิตย์ตกดินนี่แหละครับ ส่วนภาพท่อนล่างก็ใช้ระยะเลนส์ 10mm • F/22 • 106sec.• ISO100 เป็นภาพที่ได้จากกล้อง Nikon D7000 และเลนส์ Tamron SP AF10-24mm F/3.5-4.5 Di II
สถานที่คือ “วัดมเหยงคณ์” จังหวัดอยุธยาครับ ที่นี่ถือว่าเป็นอีกหนึ่ง Landmark สำหรับภาพถ่ายแนวนี้เลยทีเดียว มุมถ่ายภาพมีอยู่หลายมุม แต่มุมอย่างในภาพนี้มีอยู่มุมเดียว ซึ่งเป็นเจดีย์ที่อยู่ทางมุมด้านหน้าองค์เดียวที่มีบันไดให้ขึ้นไปด้านบนได้ แต่บนนั้นก็จะมีพื้นที่มีอยู่ไม่มากนัก พอให้กางขาตั้งกล้องถ่ายภาพกันได้สักสิบ-ยี่สิบตัว ดังนั้นถ้าคุณไปช้าก็อาจจะแห้วเพราะที่เต็ม เค้าเริ่มสตาร์ทจับจองที่กันตั้งแต่บ่ายโมงเลยทีเดียว…นั่นคือเมื่อปีที่แล้ว (2556) นะ
• เจดีย์ที่เราจะขึ้นไปวางขาตั้งกล้องซึ่งมีพื้นที่ไม่เยอะเท่าไหร่ ส่วนด้านล่างนั้นหมดสิทธิ์เพราะมีกำแพงอยู่รอบโบสถ์
ควรวางแผนเรื่องเวลาให้ดีครับ ไม่ต้องกลัวว่าไปก่อนตั้งนานแล้วจะไม่มีอะไรทำ ทั้งวัดมีสิ่งก่อสร้างเก่าแก่ให้ถ่ายภาพได้หลายมุม และบริเวณใกล้เคียงกันนั้นก็มี “ตลาดน้ำอโยธยา” ที่มีของกินอร่อยๆ ให้ชิมกันจนหนังท้องตึงหนังตาหย่อน ถ้าคุณผ่านวงเวียนเจดีย์สักบ่ายสามเพื่อเข้าไปวัดมเหยงคณ์ละก็คุณต้องเซ็งแน่ๆ เพราะรถจะติดหนักหนาสาหัสสากรรจ์เอาเรื่องเลยทีเดียว ก่อนจะเข้าไปถึงวัดคุณต้องผ่านตลาดน้ำแห่งนี้เสียก่อน ซึ่งด้วยความเป็นตลาดน้ำคุณก็คงพอนึกออกใช่ไหมล่ะครับว่าสภาพการจราจรมันเป็นยังไง?
ไปช้า…ไม่มีที่วางกล้อง รถติด คนเยอะ ที่จอดรถไม่มี …ดังนั้นต้องเผื่อเวลาเอาไว้สักหน่อยครับ
พิธีเดินเทียนจะเริ่มเกือบๆ สองทุ่ม (เป็นคนหลังกล้องต้องอดทน ท่องเอาไว้) ตั้งกล้องเช็คมุมเอาไว้ล่วงหน้า ท่านใดมีเลนส์ Fish-eye ผมขอแนะนำให้เตรียมไปด้วย เพราะอย่างที่เห็นว่าระยะ 10mm อย่างในภาพนี้มันเก็บได้ไม่หมดครับ แต่ถ้าเป็น Fish-eye ละก็ได้หมดแน่ๆ
ปรับโฟกัสเป็นระบบหมุนด้วยมือ (Manual) แล้วหมุนโฟกัสเอง ใช้โหมด “B” และต่อสายลั่นชัตเตอร์ ภาพนี้ใช้ F/22 แต่จริงๆ แล้วไม่ควรจะเกิน F/18 เพื่อความคมชัดของเลนส์ เพราะยิ่งแคบสุดๆ ความคมชัดก็อาจจะหายไปได้เหมือนกัน ซึ่งก็อาจจะต้องพึ่งฟิลเตอร์ลดแสงนู่นนี่นั่นก็ว่ากันไปครับ แต่ถ้าไม่มีและเลนส์ของคุณก็ไม่ได้ขี้เหร่อะไรมากมายนักจะใช้ค่าเปิดรับแสงตามภาพนี้ก็ได้
เลนส์คิท 18-55mm อาจจะต้องทำใจนะครับ มันเก็บได้ไม่กว้างมากพอแน่ๆ เพราะระยะมันไม่ได้ห่างมากมายนัก แต่สำคัญมากก็คือ “ขาตั้งกล้อง” ครับ ชัตเตอร์เกินนาทีจะใช้มือเปล่าก็กระไรอยู่ ดังนั้นคุณต้องมีขาตั้งกล้องไปด้วย
…ที่สำคัญที่สุดก็คือ “น้ำใจ” ครับ เอื้อเฟื้อให้ผู้อื่นได้ถ่ายภาพบ้าง อย่ามัวแต่คิดว่าเราลงทุนมาก่อนตั้งนานเรื่องอะไรจะปล่อยพื้นที่ให้หลุดลอยไปได้ง่ายๆ ถ้าเราถ่ายภาพได้จนพอใจแล้วก็ถอนตัวออกเพื่อปล่อยพื้นที่ให้ท่านอื่นๆ กันบ้าง ส่วนเค้าจะเพิ่งมาหรือมาก่อนมาหลังอะไรนั่นก็ช่างเขาเถอะ อย่าไปใส่ใจให้มากความเพราะมันไม่เกิดประโยชน์อะไร เราเอาเวลาไปถ่ายภาพมุมอื่นมั่งดีกว่า เพราะด้านล่างจะใช้เวลาในการเดินเทียนค่อนข้างนาน ถ้าคุณถ่ายภาพได้เสร็จเรียบร้อยตั้งแต่ช่วงแรกๆ ก็ยังมีโอกาสได้ภาพมุมอื่นในฝั่งตรงข้ามด้วยเหมือนกัน
และที่สำคัญมากพอๆ กับน้ำใจก็คือ “มารยาท” ครับ เพราะเราต้องเบียดหรือสอดแทรกขาตั้งกล้องเข้ามาชิดกัน ควรระมัดระวังเป็นอย่างยิ่งที่จะ “ไม่ไปโดนขาตั้งกล้องของผู้อื่นเด็ดขาด” ไม่ว่าจะกรณีใดๆ ไม่ว่าเขาจะถ่ายภาพอยู่หรือไม่ก็ตาม ดูจากภาพนี้เป็นตัวอย่างซึ่งผมต้องการภาพสองชอตจากต่างเวลามาประกอบเข้าด้วยกัน หากมุมภาพมันเขยื้อนนั่นก็แปลว่าที่ผมอุตส่าห์รอมาตั้งนานต้องพังไปเพราะความไม่ระวังของใครบางคนที่อยู่ข้างๆ ผมว่าอันนี้มันน่าโมโหอยู่เหมือนกันนะ
…ซึ่งผมก็โดนจริงๆ อันนี้ขอบ่นหน่อยเถอะ
ตอนที่ถ่ายภาพนี้อยู่ก็มีตากล้องขี้โม้คนนึงซึ่งบังเอิญมาฝอยลมกับเพื่อนฝูงอยู่ข้างๆ นั่นแหละสอดขาเข้ามากระแทกขาตั้งของผมเข้าอย่างจังแล้วก็ทำเฉยๆ เป็นทองไม่รู้ร้อน งานนั้นผมใช้ขาตั้งง่อยๆ กล้องตัวเล็กๆ และเลนส์อิสระ คงจะดูแคลนว่าผมเป็นพวกมือใหม่ไม่ควรค่าแก่การใส่ใจละกระมัง (ระวังนะครับ ผมเห็นมือเก๋าของวงการหลายท่านไปกับอุปกรณ์ง่อยๆ ท่าทางเฉิ่มๆ นี่แหละหลายท่านแล้ว) ผมก็ได้แต่อิดหนาระอาใจในพฤติกรรมแบบนี้ และยิ่งสมเพชไปกันใหญ่เมื่อถึงเวลาพวกก็ยิงแสงแฟลชขึ้นฟ้าวาบๆ เพื่ออะไรก็ไม่ทราบ สวมตัวกระจายแสงแฟลชเอาไว้มันก็กระจายเข้าตาคนถ่ายภาพแถวนั้นกันเป็นแถวๆ ทั้งที่ไม่มีอะไรให้เปิดเงาหรอก ผมได้แต่ขำในใจว่าเออ ตาคนนี้คงเป็นพวกอวดศักดาเดชด้านอุปกรณ์ ซึ่งจริงๆ ก็ไม่มีอะไรควรตำหนิหรอกนะถ้าคุณไม่ทำให้คนอื่นเดือดร้อนน่ะ เห็นคุยฟุ้งไปสามสิบแปดตลบว่าเป็นโปรอย่างนั้นอย่างนี้ เอาเข้าจริงแม้แต่มารยาทยังต้องไปฝึกใหม่เลยด้วยซ้ำ
…คนอื่นเขาต้องการสมาธินะผมว่า ไม่ต้องกลัวเปลืองหรอกครับมารยาทน่ะ
ผมค่อนข้างรังเกียจคนถ่ายภาพที่มีพฤติกรรมทำนองนี้ เพราะนี่เป็นตัวการที่ทำให้อาชีพของผมเสียหาย ทำให้คนหลังกล้องโดนดูถูกดูแคลนไปจนถึงโดนประณามจากผู้คนรอบข้างซึ่งก็จะทำให้เราทำงานยากขึ้นเวลาไปไหนต่อไหน ซึ่งเขาไม่คิดหรอกว่าคุณเป็นใคร แต่คุณก็คือพวกตากล้องนั่นแหละ โดนเหมาเข่งไปซะงั้นมันน่าเซ็งอยู่มั๊ยล่ะ …ท่านใดอ่านมาเจอแล้วก็อย่าได้ทำพฤติกรรมแบบนี้เลยนะครับ มันไม่น่าปลื้มเลย
เทคนิคเล็กๆ ที่ผมอยากจะบอกเอาไว้สำหรับการถ่ายภาพที่นี่และมุมนี้ครับ ถ้าคุณสังเกตดีๆ จะเห็นว่านอกจากแสงเทียนยาวๆ ด้านล่างจำนวนมากแล้ว ด้านบนที่สูงขึ้นไปอีกหน่อยนึงก็จะมีแสงเทียนเป็นเส้นยาวรอบฐานชั้นสองของโบสถ์ด้วยเหมือนกัน นั่นเป็นเส้นแสงเทียนจากพระสงฆ์ซึ่งจะเดินเทียนด้วยเช่นกันครับ เพียงแต่ท่านจะเดินอยู่ด้านบนไม่มาปะปนอยู่ด้านล่าง ดังนั้นจังหวะการลั่นชัตเตอร์ของคุณก็ควรจะรอให้ท่านเดินพ้นออกมาจากมุมโบสถ์ด้านขวามือของคุณเสียก่อน ลากชัตเตอร์เอาไว้จนกว่าท่านจะพ้นจากด้านหน้าโบสถ์ทางซ้ายไป เพียงเท่านี้ภาพของคุณก็จะมีแสงเทียนครบทั้งด้านบนและด้านล่างแล้วล่ะ
ใส่เสื้อสีขาวแต่งกายสุภาพเรียบร้อยนิดนึง จะได้กลมกลืนเวลาไปเดินท่อมๆ เก็บภาพแบบไม่ตกเป็นเป้าสายตา ถึงยังไงที่นี่ก็คือ “วัด” นะ
อย่าลืมทำบุญสร้างกุศลกันด้วยนะครับ …สาธุ.
ปิยะฉัตร แกหลง
